El presente del indicativo - Geniş Zaman

El presente del indicativo 

(Geniş Zaman)

Belki de ilk başta yapmam gerekeni şimdi yapıyorum. Bir blog yazısında ya da herhangi bir kitapta ilk önce geniş zaman konusu işlenir. Ancak ben öncelik olarak daha karmaşık konulardan bahsetmek, sonrasında geniş zamanı açıklamaya çalışmak istedim. Bunun nedeni de nasıl olsa geniş zamanı herhangi bir yerden kolayca bulup çalışabileceğini düşünmem. Neyse daha fazla uzatmadan artık konuya girişimizi yapalıım.

Nasıl ki Türkçede fiilin mastar hali "-mek, -mak" şeklinde bitiyorsa, İspanyolcada da bütün fiiller "-ar, -er, -ir" şeklinde biter.

 DÜZENLİ FİİLLER 
Kökünde hiçbir değişiklik olmadan fiil çekim eklerini alan fiillere düzenli fiil denir.

 UYARI 
 1  Tú çekimi daha çok arkadaş ya da akraba gibi yakın olduğumuz kişiler için kullanılır. Usted çekimi ise resmi olmamız gereken durumlarda kullanılır.

 2  Fiilin çekimi bize öznenin kim olduğunu gösterir. Bu nedenle kişi zamirlerinin kullanımı (yo, tú, él ...) çoğu zaman gereksizdir.


 ÖRNEK FİİL ÇEKİMLERİ 
★ CONVERSAR: converso, conversas, conversa, conversamos, conversáis, conversan - konuşmak, sohbet etmek

★ BEBER: bebo, bebes, bebe, bebemos, bebéis, beben - içmek

★ VIVIR: vivo, vives, vive, vivimos, vivís, viven - yaşamak

★ DEBER: debo, debes, debe, debemos, debéis, deben - zorunda olmak

★ACABAR: acabo, acabas, acaba, acabamos, acabáis, acaban - sonlandırmak, bitirmek

★ESPERAR: espero, esperas, espera, esperamos, esperáis, esperan - beklemek, ummak

★RECIBIR: recibo, recibes, recibe, recibimos, recibís, reciben - almak, elde etmek

★COMPRENDER: comprendo, comprendes, comprende, comprendemos,comprendéis, comprenden - anlamak


 DÜZENSİZ FİİLLER
İspanyolcada bazı fiiller düzensiz yapıdadırlar ve çekimlenirken bazı değişikliklere uğrarlar.

 YO-GO FİİLLER 
Geniş zaman fiil çekiminde "yo (ben)" çekimi "-go" ile biten fiillerdir.

★ CAER: caigo, caes, cae, caemos, caéis, caen - düşmek

★ HACER: hago, haces, hace, ... - yapmak

★ REHACER: rehago, rehaces, rehace, ... - yeniden yapmak

★ DESHACER: deshago, deshaces, deshace, ... - bozmak, yıkmak

★ TRAER: traigo, traes, trae, ... - getirmek

★ PONER: pongo, pones, pone, ... - koymak

★ SALIR: salgo, sales, sale, ... - çıkmak

★ VALER: valgo, vales, vale, ... - değerinde olmak


 +Z + CO DEĞİŞİMİ 
★ TRADUCIR: traduzco, traduces, traduce, ... - tercüme etmek

★ OBEDECER: obedezco, obedeces, obedece, ... - itaat etmek

★ CONOCER: conozco, conoces, conoce, ... - tanımak

★ DESAPARECER: desaparezco, desapareces, desaparece, ... - kaybolmak, yok olmak

 G > JO DEĞİŞİMİ
Yo (ben) çekiminde fiilin kökündeki -g, -jo'ya dönüşür.

★ ESCOGER: escojo, escoges, escoge, ... - seçmek

★ EXIGIR: exijo, exiges, exige, ... - talep etmek, istemek

★ COGER: cojo, coges, coge, ... - yakalamak, tutmak

★ DIRIGIR: dirijo, diriges, dirige, ... - idare etmek, becermek


 GU > GO DEĞİŞİMİ 
Yo (ben) çekiminde fiilin kökündeki -gu, -go'ya dönüşür.

★ DISTINGUIR: distingo, distingues, distingue, ... - ayırt etmek

★ EXTINGUIR: extingo, extingues, extingue, ... - söndürmek (ateş)


 BOT FİİLLER 
Bu fiillere "boot verbs" yani bot fiiller deniyor. Nedeni ise fiiller çekimlenirken nosotros ve vosotros çekimlerinde fiilin kökü değişmez. Bu sebeple de nosotros ve vosotros çekimleri diğerlerinden farklı olur ve görünüşü bir botu andırır. Ne demek istediğimi aşağıdaki resme bakarak daha iyi anlayabilirsin.

 O > UE DEĞİŞİMİ 
★ MORIR: muero, mueres, muere, morimos, morís, mueren - ölmek

★ DORMIR: duermo, duermes, duerme, dormimos, dormís, duermen - uyumak


 E > IE DEĞİŞİMİ 
★ CERRAR: cierro, cierras, cierra, cerramos, cerráis, cierran - kapatmak

★ EMPEZAR: empiezo, empiezas, empieza, empezamos, empezáis, empiezan - başlamak

★ SENTIR: siento, sientes, siente, sentimos, sentís, sienten - hissetmek, duymak

★ QUERER: quiero, quieres, quiere, queremos, queréis, quieren - istemek, sevmek


 E > İ DEĞİŞİMİ 
★ PEDIR: pido, pides, pide, pedimos, pedís, piden - istemek

★ COMPETIR: compito, compites, compite, competimos, competís, compiten - yarışmak, rekabet etmek


 DİĞER DÜZENSİZ FİİLLER 
■ SER: soy, eres, es, somos, sois, son - olmak

■ ESTAR: estoy, estás, está, estamos, estáis, están - olmak

■ TENER: tengo, tienes, teine, tenemos, tenéis, tienen – sahip olmak

■ VENIR: vengo, vienes, viene, venimos, venís, vienen - gelmek

■ HABER: he, has, ha, hemos, habéis, han – sahip olmak

■ OLER: huelo, hueles, huele, olemos, oléis, huelen - koklamak

■ IR: voy, vas, va, vamos, vais, van - gitmek

■ DAR: doy, das, da, damos, dais, dan - vermek

■ JUGAR: juego, juegas, juega, jugamos, jugáis, juegan - oynamak

■ DECIR: digo, dices, dice, decimos, decís, dicen - anlatmak

■ CONSTRUIR: construyo, construyes, construye, construimos, construís, construyen - inşa etmek, kurmak

■ DISTRIBUIR: distribuyo, distribuyes, distribuye, distribuimos, distribuís, distribuyen – dağıtmak



 ! KULLANIMI ! 
 1  Genel ve kesin doğrulardan bahsederken, tanımlamalar yapılırken kullanılır.

★ La educación es crucial para todos.
Eğitim herkes için çok önemlidir.

★ Hace frio en invierno.
Kışın hava soğuktur.


 2  Alışkanlıklardan ve düzenli olarak yapılan eylemlerden bahsederken kullanılır.

★ Me levanto temprano todos los días.
Her gün erken kalkarım.


 3  Şu anda olan bir durumu ifade etmek için kullanılır.

★ Estudio español con mi primo.
Kuzenimle İspanyolca çalışıyorum.

 NOT 

 !  Eylemi şu anda yapıyor olduğunu vurgulamak istiyorsan, estar + gerundio kullanmalısın.


 4  Yakın gelecekte gerçekleşecek olan bir durumdan bahsederken kullanılır.

★ Voy al cine este sábado.
Bu cumartesi sinemaya gidiyorum.


 5  Şartlı cümlelerde kullanılır.

★ Si me necesitas, puedo ayudarte.
Eğer bana ihtiyacın varsa, sana yardım edebilirim.


 DESDE | DESDE HACE | HACE … QUE 

Bir eylem geçmişte başlamış ve hala devam ediyorsa bu iki zaman ifadesinden birini kullanabilirsin.

★ Nos conocemos desde hace años.

Yıllardır birbirimizi tanıyoruz.

★ No estudia desde hace mucho tiempo.
Uzun zamandan beri ders çalışmıyor.

★ Hace dos horas que te espero aquí.
Seni iki saattir burada bekliyorum.

★ Mi hermano vive en España desde hace dos ãnos.

Erkek kardeşim 2 yıldır İspanyada yaşıyor. 

 ZAMAN İFADELERİ 
■ Siempre: her zaman, daima

■ Nunca: hiçbir zaman

■ A veces: bazen
■ A menudo | Frecuentemente | Con frecuencia: sık sık
■ Casi nunca: neredeyse hiç
■ Generalmente | Usualmente: genellikle
■ Por la mañana | noche: sabahleyin | geceleyin
■ Dos veces a la semana: haftada iki kez
■ Cada día | mes | año: her gün | ay | yıl
■ Los lunes | martes | …. : pazartesi günleri | salı günleri
■ Todos los dias: her gün
■ Los fines de semana: hafta sonları
■ De vez en cuando: zaman zaman
■ Desde 1914: 1914’ten beri
■ Desde hace un mes: bir aydan beri
■ Desde el año pasado: geçen yıldan beri
■ Desde hace unos cinco años: yaklaşık beş yıl öncesinden beri
■ Desde hace mucho tiempo: uzun zamandan beri
■ Desde hace tres dias: üç günden beri
■ Desde que era pequeño: küçüklüğümden beri
■ Desde que tenia diez años: on yaşımdan beri
■ Una vez a la semana: haftada bir kez
■ Casi siempre: neredeyse her zaman

 ALIŞTIRMA 1 

cerrar   |   asesorar   |   llevar   |   tratar de   |   cobrar   |   usar

 1  Este país _____al mundo sobre los principales problemas de salud o enfermedades.

 2  ¿El gobierno de tu país _____ ayudar a las personas a vivir de manera saludable?

 3  Los accidentes automovilísticos _____ más vidas que los accidentes aéreos.

 4  Los restaurantes de comida rápida _____ menús ilustrados.

 5  _____ algunas puertas. No por orgullo, ni soberbia, sino porque ya no _____ a ninguna parte. 

CEVAPLAR 1

■ asesorar: öğüt vermek, tavsiye etmek = aconsejar
Este país asesora al mundo sobre los principales problemas de salud o enfermedades.
Bu ülke dünyaya önemli sağlık sorunları veya hastalıklar hakkında tavsiyelerde bulunuyor.

■ trata de: denemek, çabalamak
¿El gobierno de tu país trata de ayudar a las personas a vivir de manera saludable?
Ülkendeki hükümet insanların sağlıklı yaşamasına yardımcı olmaya çalışıyor mu?

■ cobrar: almak, tahsil etmek
Los accidentes automovilísticos cobran más vidas que los accidentes aéreos.
Araba kazaları uçak kazalarından daha fazla can alıyor.

■ usar: kullanmak = utilizar
Los restaurantes de comida rápida usan menús ilustrados.
Fast food restoranları resimli menüler kullanır.

■ cerrar: kapatmak | llevar: taşımak, götürmek  
Cierra algunas puertas. No por orgullo, ni soberbia, sino porque ya no llevan a ninguna parte.
Bazı kapıları kapat. Gurur veya kibir nedeniyle değil, artık hiçbir yere açılmadıkları (götürmedikleri) için.

 ALIŞTIRMA 2 

Aşağıdaki cümleleri parantez içindeki fiillerin uygun geniş zaman çekimleriyle doldur.

 1  _____ a las siete. (levantarse)

 2  _____ a las 9 de la mañana. (desayunar)

 3  El niño _____ su tarea. (hacer)

 4  El profesor _____ en la misma calle que yo. (vivir)

 5  Ella _____ un helado. (querer)

CEVAPLAR 2

■ Se levanta a las siete.
Saat yedide kalkar.

■ Desayuno a las 9 de la mañana.
Sabah 9'da kahvaltı yapıyorum.

■ Ella quiere un helado.
Bir dondurma istiyor.

■ El profesor vive en la misma calle que yo.
Profesör benimle aynı sokakta yaşıyor.

■ El niño hace su tarea.
Çocuk ödevini yapıyor.

Eklemek istediğin bir not varsa yorum yaparak katkıda bulunabilirsin. Ayrıca tavsiye, yorum ve isteklerin için yine yorum kısmından bana ulaşabilirsin.