İspanyolca dönüşlü fiiller - reflexivos

DÖNÜŞLÜ FİİLLER (Reflexivos)

Biliyorum ki birçok arkadaşımız için sorundur “Dönüşlü Fiiller” konusu. Bu yüzden de bugün bu konudan bahsetmek istiyorum sizlere biraz.

Dönüşlü fiiller çift zamirlidir ve bu zamirlerin biri özne diğeri ise tümleç görevi görür. Bu fiillerde işi yapan kişi aynı zamanda işten etkilenen kişidir. Bir fiilin dönüşlü olup olmadığını öğrenmek için fiilin sonuna bakarız. Eğer “infinitivo (mastar)” halindeki fiilimizin sonunda “se” eki varsa fiilimiz dönüşlü fiildir.

 Not  
Genellikle işi yapanla etkilenen aynı kişi dediğimiz zaman kavramakta zorlanıyorsunuz biliyorum. Çünkü kafanızda tam olarak oturmuyor bu cümle. Dilerseniz bu durumu “llamarse” fiili ile açıklamaya çalışayım.

“Yo me llamo Ufuk.” Cümlesini ele alalım. Hepimiz bunu “Benim adım Ufuk.” diye biliyoruz ancak Dönüşlü fiilleri daha kavranabilir bir şekilde anlatabilmek için motamot bir çeviriye ihtiyacım var. Bu cümlenin motamot çevirisi şu şekildedir: “Ben beni çağırırım.”

Şimdii... Bu cümlede çağıran kişi kim? = ben, peki kimi çağırıyorum? = beni. İşte gördüğümüz gibi hem çağırma eylemini gerçekleştiriyorum, hem de kendimi çağırarak etkilenen kişi oluyorum.

Sanıyorum ki yukarıda yapmış olduğum açıklama yeterli olacaktır. Bu yüzden şimdi dönüşlü fiiller ile ilgili örnek gösterme ve bu fiillerin bazı özelliklerinden bahsetme faslına geçmek istiyorum.

Yo me despierto. (kalkarım)
Tú te despiertas. (kalkarsın)
Él se despierta. (kalkar)
Nosotros nos despertamos. (kalkarız)
Vosotros os despertáis. (kalkarsınız)
Ellas se despiertan. (Kalkarlar)

 UYARI  
Edilgen fiiller ile karıştırılmamalıdır. Dönüşlü fiillerde işi yapan kişi bellidir ve işi yapan aynı zamanda işten etkilenir. Bir nevi kendi kendine yapılma anlamı vardır. Edilgen fiillerde başkası tarafından yapılma anlamı vardır.

► Bazı fiiller dönüşlü olmadığı halde “me, te, se, nos, os, se” den biri getirilerek dönüşlü hale getirilebilir:

★ (Yo) hablo con Merve. 
(Merve ile konuşuyorum.)

★ Me hablo. 
(Kendi kendime konuşuyorum.)

► Bazı fiiller “me, te, se, nos, os, se” aldıklarında başka anlamlara, almadıklarında başka anlamlara gelebilir:

Aburrir: sıkmak -> aburrirse: sıkılmak
Acostar: yatırmak -> acostarse: yatmak
Sentar: oturtmak -> sentarse: oturmak
Levantar: kaldırmak -> levantarse: kalkmak


 BAZI DÖNÜŞLÜ FİİLLER 
Acostarse: yatmak
Bañarse: yıkanmak
Casarse: evlenmek
Despertarse: uyanmak
Levantarse: kalkmak
Alegrarse: sevinmek
Irse: çekip gitmek, ayrılmak, gitmek (tren vs), yola çıkmak
Sentarse: oturmak
Sentirse: hissetmek
Atraverse: cesaret etmek, cürret etmek, kalkışmak
Vestirse: giyinmek
Quejarse: şikayet etmek, yakınmak
Tardarse: gecikmek
Dormirse: uyumak
Desayunarse: kahvaltı yapmak
Lavarse: yıkanmak
Cepillarse: diş fırçalamak
Peinarse: taranmak
Ducharse: duş almak
Reirse: gülmek
Afeitarse: tıraş olmak
Maquillarse: makyaj yapmak
Desnudarse: soyunmak
Arrepentirse: pişman olmak
Enojarse: sinirlenmek
Equivocarse: yanılmak
Llamarse: çağrılmak
Empeñarse (en): ısrar etmek
Negarse (de): reddetmek
Quedarse: kalmak, durmak (üzerinde durmak)

 ÖRNEKLER 
★ El hombre se llama Arif. 
(Adam Arif diye çağrılır = Adamın adı Arif’tir.)

★ Me siento muy mal. 
(Çok kötü hissediyorum.)

★ Me voy a sentir mejor. 
(Daha iyi hissedeceğim.) ya da Voy a sentirme mejor.

★ Estoy peinándome = Me estoy peinando. 
(Saçlarımı tarıyorum.)